Fotografowanie zaćmień Księżyca | Astrofotografia

astrofotografia.dl.pl | aktualizacja 2023.12.19 [135 dni temu]

Słońce | Księżyc | Zaćmienia | Planety | Komety | Koniunkcje | Gwiazdy | Obiekty mgławicowe | Zjawiska


Wstęp

W czasie fotografowania zaćmienia Księżyca należy tak dobrać skalę odwzorowania, aby cała jego tarcza mieściła się w kadrze. W tym celu najczęściej stosuje się obiektywy lub układy optyczne o ogniskowych nie przekraczających 2000 mm. Księżyc w czasie zaćmienia częściowego, a zwłaszcza całkowitego ma dużo mniejszą jasność niż zwykle, należy zastosować bardziej czuły negatyw, najlepiej o czułości 200 lub 400 ISO. Metodą najlepiej nadającą się do fotografowania zaćmień Księżyca jest metoda ogniskowa.


Sprzęt


Obiektyw

Aby jak najdokładniej zarejestrować na zdjęciach poszczególne fazy zaćmienia Księżyca, do jego fotografowania należy używać obiektywów długoogniskowych. Jedynie do uzyskania zdjęcia przedstawiającego przebieg całego zaćmienia na jednej klatce filmu najlepiej nadaje się obiektyw szerokokątny lub standardowy, o ogniskowej równej od około 28 do 58 milimetrów. Poszczególne fazy zaćmienia będą dość dobrze widoczne już na zdjęciach wykonanych teleobiektywem o ogniskowej 135 do 200 milimetrów. Najlepiej jednak nadają się do tego celu obiektywy fotograficzne posiadające długość ogniskowej od 500 do 1000 milimetrów. Dodatkowe zwiększenie ogniskowej uzyskać można poprzez użycie telekonwertera lub zastosowanie jednego z opisanych poniżej układów optycznych.


Układy optyczne

W celu zwiększenia skali odwzorowania w astrofotografii stosuje się różnego rodzaju układy optyczne, w skład których wchodzą: instrument optyczny, np. luneta, teleskop lub lornetka oraz aparat fotograficzny z obiektywem lub bez.

* Układ ogniskowy - aparat fotograficzny bez obiektywu należy umieścić na miejscu okularu w ognisku instrumentu optycznego. Ogniskowa w tym przypadku jest równa długości ogniskowej obiektywu instrumentu optycznego. Dodatkowe zwiększenie ogniskowej zapewnić może umieszczenie telekonwertera pomiędzy aparatem a obiektywem. Ogniskowa tego układu wzrośnie tyle razy ile wynosi krotność telekonwertera, zwykle 2 lub 3 razy. Jeszcze dalsze wydłużenie ogniskowej jest możliwe poprzez umieszczenie pomiędzy telekonwerterem a aparatem fotograficznym jednego lub kilku pierścieni pośrednich stosowanych w makrofotografii.

* Układ pozaogniskowy - aparat fotograficzny z obiektywem standardowym należy umieścić za okularem instrumentu optycznego. Wypadkowa ogniskowa tego układu optycznego równa jest iloczynowi powiększenia instrumentu optycznego i długości ogniskowej obiektywu aparatu fotograficznego.

* Projekcja okularowa - aparat fotograficzny bez obiektywu należy umieścić za okularem instrumentu optycznego. Wypadkowa ogniskowa w tym przypadku zależy od odległości aparatu od okularu oraz od powiększenia instrumentu optycznego i można ją w szerokim zakresie zmieniać zbliżając i oddalając aparat od okularu, aż do uzyskania bardzo długich ogniskowych. Długość ogniskowej można wyliczyć ze wzoru: F' = F * [(d / f) - 1], gdzie F' - wypadkowa ogniskowa, F - ogniskowa obiektywu instrumentu optycznego, d - odległość okularu od negatywu, f - ogniskowa okularu, wszystkie wartości w jednakowych jednostkach, np. w milimetrach.

W każdym z tych układów optycznych światłosiłę obliczyć można dzieląc średnicę obiektywu instrumentu optycznego przez wypadkową ogniskową układu.


Materiał światłoczuły

Do fotografowania zaćmień Księżyca użyć można w zasadzie dowolnego kolorowego negatywu, jednak najbardziej odpowiednie do tego celu są filmy znanych firm o średniej lub niskiej czułości, gdyż zapewnią one drobne ziarno oraz dobrą kolorystykę zdjęcia. Do rejestrowania przebiegu całkowitych zaćmień Księżyca najbardziej nadają się filmy o czułości 200 lub 400, maksymalnie 800 ISO. Zaćmienia częściowe i półcieniowe najlepiej fotografować na filmach 100 lub 200 ISO.


Czas naświetlania

Zaćmienie półcieniowe fotografuje się na takim samym, ewentualnie 2 razy dłuższym czasie ekspozycji, niż jest stosowany do fotografowania tarczy Księżyca będącego w pełni.

Na początku zaćmienia częściowego, gdy jego faza jest jeszcze mała, czas naświetlania należy wydłużyć dwu- lub czterokrotnie w stosunku do czasu na którym jest fotografowany Księżyc w pełni. Gdy faza zaćmienia ma wartość około 0,5 można fotografować część tarczy Księżyca oświetloną bezpośrednio przez Słońce lub część zanurzoną w cieniu Ziemi. W pierwszym przypadku wystarczy czas naświetlania o długości ułamka sekundy, natomiast w drugim należy zastosować kilkusekundową ekspozycję.

W czasie zaćmienia całkowitego czas naświetlania można wydłużyć do kilkudziesięciu sekund. W takiej sytuacji konieczne jest umieszczenie obiektywu na montażu paralaktycznym i prowadzenie go względem pobliskiej gwiazdy, lub wyróżniającego się jasnością małego punktu na powierzchni Księżyca.


Galerie zdjęć zaćmień

» Zaćmienie Słońca 1996.10.12
» Zaćmienie Słońca 1999.08.11
» Zaćmienie Słońca 2003.05.31
» Zaćmienie Słońca 2008.08.01
» Zaćmienie Słońca 2011.01.04

» Zaćmienie Księżyca 1997.03.24
» Zaćmienie Księżyca 1997.09.16
» Zaćmienie Księżyca 2001.01.09
» Zaćmienie Księżyca 2004.05.04
» Zaćmienie Księżyca 2006.09.07
» Zaćmienie Księżyca 2008.08.16
» Zaćmienie Księżyca 2011.06.15


Andrzej Binkiewicz
Obserwacje astronomiczne prowadzę od ponad 25 lat, astronomią i astrofotografią zajmuję się od połowy lat 90-tych. W czasie wielu nocy spędzonych na obserwacjach nieba, najczęściej zajmuję się astrofotografią oraz obserwacjami komet i obiektów mgławicowych. Komety obserwuję od czasu przelotu dwóch wielkich komet widocznych pod koniec XX wieku - Hyakutake i Hale-Bopp. Do tej pory fotografowałem i obserwowałem ponad 40 tego typu obiektów.

Słońce | Księżyc | Zaćmienia | Planety | Komety | Koniunkcje | Gwiazdy | Obiekty mgławicowe | Zjawiska

astrofotografia.dl.pl | w sieci od 8821 dni | aktualizacja 2023.12.19 [135 dni temu] | 152371 | e-mail: Andrzej Binkiewicz