Fotografowanie gwiazd | Astrofotografia

astrofotografia.dl.pl | aktualizacja 2023.12.19 [132 dni temu]

Słońce | Księżyc | Zaćmienia | Planety | Komety | Koniunkcje | Gwiazdy | Obiekty mgławicowe | Zjawiska


Wstęp

Przy fotografowaniu gwiazd najbardziej zalecane jest wykonywanie zdjęć z dala od miejskich świateł, w bezksiężycowe noce przy czystym niebie i dobrej przejrzystości atmosfery, najlepiej w czasie górowania obiektu nad horyzontem. Jednak w przypadku fotografowania najjaśniejszych gwiazd lub zarysów gwiazdozbiorów można z wystarczająco dobrym efektem fotografować niebo w nieco gorszych warunkach: przy większym zachmurzeniu, na niebie rozjaśnionym miejską łuną lub światłem Księżyca.


Sprzęt


Obiektyw

Przy fotografowaniu gwiazd w zależności od oczekiwanego efektu wykorzystuje się różne rodzaje obiektywów, od szerokokątnych typu "rybie oko" posiadających ogniskową 8 milimetrów po obiektywy długoogniskowe o ogniskowej 1000 milimetrów. Obiektywy szerokokątne pozwalają objąć duże obszary nieba, gwiazdozbiory i Drogę Mleczną. Obiektywy standardowe i niewielkie teleobiektywy najlepiej nadają się do fotografowania gwiazdozbiorów i ich fragmentów, natomiast obiektywami długoogniskowymi fotografuje się gwiazdy podwójne.


Materiał światłoczuły

Film używany do fotografowania gwiazd, gwiazdozbiorów i większych fragmentów nieba powinien charakteryzować się średnią lub wysoką czułością, przynajmniej 400 ISO, najlepiej 800 ISO lub nawet więcej. Najlepsze efekty można uzyskać na filmach znanych firm: Fuji, Kodak oraz Konica, różnią się one między sobą wielkością ziarna, kontrastem i kolorystyką. Filmem najchętniej używanym przez miłośników astronomii do fotografowania nocnego nieba jest negatyw Fuji 800 ISO.


Montaż paralaktyczny

Aby zapewnić właściwe prowadzenie obiektywu za ruchem dziennym nieba, wymagane jest dokładne ustawienie montażu paralaktycznego w stosunku do stron świata i horyzontu. Jeżeli montaż paralaktyczny napędzany jest ręcznie, jego prowadzenie musi się odbywać delikatnie i bez wstrząsów. W przypadku montażu z mechanizmem zegarowym komfort pracy jest dużo większy, jednak nawet w tym przypadku należy co jakiś czas wizualnie kontrolować położenie gwiazdy prowadzenia w stosunku do krzyża. Szczególnie często należy to robić, gdy fotografowany obiekt znajduje się nisko nad horyzontem i refrakcja atmosferyczna powoduje przesuwanie gwiazdy prowadzenia w sposób nieregularny.

Jeżeli montaż paralaktyczny nie jest wystarczająco dokładnie ustawiony, konieczne jest dokonywanie co pewien czas poprawek położenia gwiazdy prowadzenia w deklinacji. Jest to zjawisko niepożądane, które psuje zdjęcie zwłaszcza przy dłuższych czasach ekspozycji. Objawia się jako rozmazanie obrazu w postaci łuków zataczanych wokół gwiazdy względem której prowadzony był obiektyw.


Ustawienie montażu paralaktycznego

Montaż paralaktyczny orientuje się w stosunku do stron świata i horyzontu na podstawie obserwacji dryfu gwiazdy w stosunku do krzyża znajdującego się w polu widzenia lunety prowadzącej. W pierwszej kolejności należy ustawić montaż "na oko" w przybliżeniu na Gwiazdę Polarną. Następnie należy skierować lunetę prowadzącą na dowolną jasną gwiazdę znajdującą się na południowej części nieba i za pomocą mikroruchów ustawić ją w miejscu przecięcia nitek krzyża celowniczego. Gwiazda będzie się przesuwać w polu widzenia i po odczekaniu krótkiego czasu (około 1 minuty) należy ją dogonić za pomocą śruby przesuwającej lunetę prowadzącą w rektascencji. Jeżeli gwiazda widziana w okularze odwracającym obrazy znajdzie się pod przecięciem krzyża celowniczego, oznacza to że oś montażu jest ustawiona na obszar nieba znajdujący się nieco na lewo od bieguna. Należy skorygować ustawienie montażu poprzez nieznaczne obrócenie go w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara. Kolejnym krokiem jest sprawdzenie nachylenia osi teleskopu do horyzontu. Należy skierować lunetę prowadzącą na gwiazdę znajdującą się nad wschodnim lub zachodnim horyzontem i ustawić ją na przecięciu ramion krzyża celowniczego. Po odczekaniu krótkiego czasu należy sprawdzić położenie gwiazdy względem krzyża doganiając ją mikroruchem rektascencji. Jeżeli gwiazda świecąca nad wschodnim horyzontem widziana w okularze odwracającym obrazy znajdzie się pod przecięciem krzyża celowniczego, oznacza to że oś montażu jest ustawiona pod zbyt dużym kątem względem horyzontu. Należy dokonać poprawki poprzez nieznaczne opuszczenie nogi statywu znajdującej się po stronie północnej, lub podniesienie statywu po stronie południowej. W przypadku gdy gwiazda ta znajdzie się nad przecięciem krzyża celowniczego poprawki będą wyglądały odwrotnie.


Czas naświetlania


Tabela czasów naświetlania

Tabela podaje optymalną długość czasu naświetlania gwiazd na kliszy fotograficznej przy ciemnym tle nieba w zależności od światłosiły obiektywu oraz czułości filmu, który można zastosować bez obawy o zaświetlenie przez tło nieba. Czasy ekspozycji podane są w minutach.


Czułość filmu Przysłona

1,0


1,4


1,8


2,0


2,8


3,5


4,0


4,5


5,6


8,0


11,0

1001020284080112160225320640900
2005101420405680112160320450
4002,557102028405680160225
8001,252,53,55101420284080112
16000,621,251,752,5571014204056
32000,310,620,881,252,53,557102028

Kalkulator obliczający czas naświetlania

Kalkulator oblicza optymalną długość czasu naświetlania gwiazd na kliszy fotograficznej przy ciemnym tle nieba w zależności od światłosiły obiektywu oraz czułości filmu.




Przysłona


Czułość filmu


Czas [min]

Tabela maksymalnych czasów naświetlania nieruchomym aparatem

Tabela podaje maksymalną długość czasu naświetlania gwiazd na kliszy fotograficznej, który nie grozi jeszcze rozmyciem obrazu przez ruch dzienny nieba, w zależności od ogniskowej obiektywu oraz deklinacji fotografowanego obszaru nieba. Czasy ekspozycji podane są w sekundach.


Deklinacja [°] Ogniskowa obiektywu [mm]

8


16


20


28


35


40


58


85


135

0562822161311853
30653226181513964
60112564532262215106
80322161129927464443019

Kalkulator obliczający maksymalny czas naświetlania nieruchomym aparatem

Kalkulator oblicza maksymalny czas naświetlania na kliszy fotograficznej, który można zastosować bez obawy o rozmazanie obrazu spowodowane ruchem obrotowym Ziemi.




Ogniskowa obiektywu [mm]


Deklinacja obiektu [º]


Czas [s]


Galerie zdjęć gwiazd

» Gwiazdy podwójne, zmienne i nowe
» Gwiazdozbiory
» Droga Mleczna
» Ruch nieba
» Gwiazdy nad horyzontem


Andrzej Binkiewicz
Obserwacje astronomiczne prowadzę od ponad 25 lat, astronomią i astrofotografią zajmuję się od połowy lat 90-tych. W czasie wielu nocy spędzonych na obserwacjach nieba, najczęściej zajmuję się astrofotografią oraz obserwacjami komet i obiektów mgławicowych. Komety obserwuję od czasu przelotu dwóch wielkich komet widocznych pod koniec XX wieku - Hyakutake i Hale-Bopp. Do tej pory fotografowałem i obserwowałem ponad 40 tego typu obiektów.

Słońce | Księżyc | Zaćmienia | Planety | Komety | Koniunkcje | Gwiazdy | Obiekty mgławicowe | Zjawiska

astrofotografia.dl.pl | w sieci od 8818 dni | aktualizacja 2023.12.19 [132 dni temu] | 152347 | e-mail: Andrzej Binkiewicz